Jak wybrać filtr do akwarium? Przewodnik po typach i parametrach

Filtracja to kluczowy element każdego akwarium, zapewniający czystość wody, zdrowie ryb oraz prawidłowe funkcjonowanie ekosystemu wodnego. Wybór odpowiedniego filtra do akwarium słodkowodnego może być wyzwaniem, ponieważ na rynku dostępnych jest wiele różnych technologii. W tym artykule wyjaśnimy, jakie są główne rodzaje filtrów akwariowych, czym się różnią i na co zwrócić uwagę, aby dobrać model idealny do Twojego zbiornika.

Zrozumienie różnic między filtrami wewnętrznymi, zewnętrznymi i kaskadowymi to podstawa. Każdy z tych typów oferuje inne funkcje i możliwości, dlatego ważne jest, aby dobrać filtr odpowiedni do rozmiaru akwarium, liczby ryb oraz rodzaju roślinności.

Jaką funkcję pełnią filtry w akwarium?

Filtry do akwarium pełnią kilka kluczowych funkcji. Przede wszystkim usuwają zanieczyszczenia mechaniczne, takie jak resztki pokarmu, odpady ryb i roślin, które mogą prowadzić do pogorszenia jakości wody. Dodatkowo, filtry biologiczne zapewniają odpowiednią równowagę mikroorganizmów (bakterii nitryfikacyjnych), które rozkładają toksyczny amoniak i azotyny. Bez odpowiedniego systemu filtracyjnego akwarium szybko staje się miejscem, w którym rozwijają się glony, a ryby i rośliny mają trudności w przetrwaniu.

Wybierając odpowiedni filtr, warto zwrócić uwagę na jego zdolność filtracji mechanicznej, biologicznej i chemicznej, a także na takie czynniki jak łatwość czyszczenia, poziom hałasu czy energooszczędność.

Rodzaje filtrów do akwarium słodkowodnego

Oto przegląd najpopularniejszych typów filtrów akwariowych, ich zalet oraz wad.

Filtry zewnętrzne (kubełkowe)

To obecnie najpopularniejsze i najbardziej wydajne rozwiązanie do większości akwariów. Jak sama nazwa wskazuje, filtry zewnętrzne stoją poza zbiornikiem (np. w szafce), a wodę pobierają i oddają za pomocą systemu węży. Ich największą zaletą jest ogromna pojemność na media filtracyjne.

• Plusy: Bardzo duża wydajność filtracji (szczególnie biologicznej), duża pojemność na wkłady, nie zabierają miejsca w akwarium, cicha praca, rzadka konieczność czyszczenia (raz na kilka miesięcy).
• Minusy: Wyższa cena, bardziej skomplikowana instalacja i odpowietrzanie, ryzyko rozszczelnienia (choć w nowoczesnych modelach minimalne).
• Dla kogo: Idealne do akwariów średnich i dużych (zazwyczaj powyżej 100 litrów).

Filtry kaskadowe (przelewowe)

Filtr kaskadowy to świetny kompromis między wydajnością a wygodą. Jest to urządzenie zawieszane na tylnej (lub bocznej) szybie akwarium. Woda jest zasysana rurką ze zbiornika, przelewa się przez wkłady filtracyjne wewnątrz filtra i wraca do akwarium w postaci "wodospadu".

• Plusy: Łatwy montaż i konserwacja (wkłady są "pod ręką"), nie zabiera miejsca *wewnątrz* akwarium, dobra wydajność, ruch wody dobrze napowietrza taflę.
• Minusy: Mniejsza pojemność na media niż w filtrze kubełkowym, może być słyszalny (szum przelewającej się wody), widoczny na krawędzi szyby.
• Dla kogo: Doskonały wybór do małych i średnich akwariów (ok. 30-150 litrów).

Filtry wewnętrzne

To najprostszy i zazwyczaj najtańszy typ filtracji. Jak wskazuje nazwa, cały filtr wewnętrzny umieszczony jest w środku akwarium, przyczepiony przyssawkami do szyby. Najczęściej składa się z pompy i pojemnika z wkładem (zwykle samą gąbką).

• Plusy: Niska cena, bardzo łatwa instalacja, często posiada funkcję napowietrzania (deszczownica lub dyfuzor).
• Minusy: Mała pojemność na media filtracyjne (głównie filtracja mechaniczna), zabiera cenne miejsce w akwarium, jest widoczny, wymaga częstego czyszczenia (szybko się zapycha).
• Dla kogo: Do małych akwariów (poniżej 80 litrów), jako filtr dodatkowy (np. mechaniczny) lub do krewetkarium (modele gąbkowe).

Kluczowe parametry – jak dobrać filtr?

Wybierając filtr, nie kieruj się tylko jego typem, ale przede wszystkim poniższymi parametrami:

Wielkość akwarium i wydajność (l/h)

Podstawowa zasada mówi, że filtr powinien być w stanie przefiltrować całą objętość akwarium 3-5 razy na godzinę. Przykładowo, do akwarium 100-litrowego szukaj filtra o wydajności (przepływie) minimum 300-500 l/h. Zawsze lepiej jest mieć lekką nadfiltrację (filtr mocniejszy) niż niedostateczną.

Rodzaj i objętość mediów filtracyjnych

Sama pompa to nie wszystko. Najważniejsze jest to, co dzieje się w środku. Dobry filtr powinien zapewniać trzy rodzaje filtracji:

• Mechaniczną: Gąbki, waty – wyłapują widoczne zanieczyszczenia.
• Biologiczną: Ceramika, biokulki, lawa – porowate złoża, na których osiedlają się pożyteczne bakterie nitryfikacyjne. To serce filtra.
• Chemiczną (opcjonalnie): Węgiel aktywny (usuwa leki i chemię), zeolit (pochłania amoniak) – stosowane okresowo.

Większa pojemność na media (szczególnie biologiczne) oznacza stabilniejszy i zdrowszy ekosystem.

 

Cicha praca i zużycie energii

Jeśli akwarium ma stać w sypialni lub salonie, poziom hałasu jest kluczowy. Filtry zewnętrzne są zazwyczaj najcichsze, ponieważ są schowane w szafce. Warto też sprawdzić pobór mocy (W) – filtr pracuje 24/7, więc energooszczędny model to w skali roku realna oszczędność.

Podsumowanie – który typ filtra wybrać?

Wybór odpowiedniego filtra do akwarium słodkowodnego zależy od wielkości zbiornika, planowanej obsady ryb i budżetu.

Jeśli posiadasz małe akwarium (do 80L), dobrym i tanim wyborem będzie filtr wewnętrzny lub wydajniejszy filtr kaskadowy. Do średnich i dużych zbiorników (100L i więcej) zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem, zapewniającym stabilne parametry wody, będzie filtr zewnętrzny (kubełkowy).

Niezależnie od tego, który typ filtra wybierzesz, pamiętaj, że regularna konserwacja (czyszczenie mediów mechanicznych i dbanie o złoże biologiczne) to klucz do utrzymania zdrowego i czystego środowiska w akwarium. Zadbaj o odpowiednią filtrację, a twoje akwarium słodkowodne będzie cieszyć oko i zapewni rybom optymalne warunki do życia.